Contact

‘Ik denk dat van alles wat er niet meer is ik nog wel het meest verdwenen ben.’

Het is ongelofelijk hoeveel we óver cliënten praten in de ggz. Als cliënt ben ik in al die indirecte boodschappen mijzelf kwijtgeraakt. Toen ik klinisch behandeld werd voor een borderline persoonlijkheidsstoornis was wat over mij werd gezegd ronduit onvriendelijk te noemen. Die boodschappen zijn onder mijn huid gaan zitten. Tegenwoordig zijn de woorden minder hard – waaruit blijkt dat DSM-classificaties dus, nog steeds, uitmaken in hoe je wordt bejegend.

Mijn eerdere ervaringen met dingen die óver mij werden gezegd en vóór mij bepaald, de stigmatisering en het zelfstigma, hebben invloed op hoe ik me nu verhoud tot behandelaren. Ik ben waakzaam en wisselend in contact. Ook wanneer wat over mij wordt gezegd vriendelijk is. Juist. Wanneer liefde ook schade heeft betekend, is aandacht nu iets waar de alarmbellen van gaan rinkelen.

Alles doet iets in contact, ook wanneer het buiten het contact is. Zelfs (of, dus: juist) wanneer het goedbedoeld is. Het toedichten van een taal aan iemand, een kader om iemand te begrijpen, om bij aan te sluiten. Waardeoordelen over iemands vooruitgang, herstel, (vrijwilligers)werk en andere activiteiten – ook al zijn ze positief. Alles doet iets in contact. En aan alles zit het randje van de machtsongelijkheid en afhankelijkheid in de cliënt-behandelaar-relatie.

Het is volgens mij aan de behandelaar om heel bewust hiervan te zijn en om open te staan voor contact hierover. Liever nog: contact hierover te initiëren. Als cliënt merk ik namelijk hoe ingewikkeld het is om die alertheid in contact te brengen. Omdat er dan weer volgende termen op de loer liggen, zoals: ‘problemen met commitment’. Daar raak ik weer mijzelf kwijt. Met mij, de ander.

Onbedoeld en ongewild, maar de cliënt-behandelaar-verhouding blijft een ongelijke relatie waar stigmatisering een rol speelt. Daarom zou ik graag een ruimte willen creëren waarin de cliënt op eigen (!) verhaal kan komen, zoals behandelaren kunnen overleggen met collega’s. Niet om uit het contact te stappen, maar om krachtig weer in het contact te stappen. Want hoe volwassen, zelfstandig en sterk ik mij ook buiten de behandelrelatie voel, eenmaal in die rol als cliënt voel ik me te vaak nog klein en raak ik mijn kracht kwijt.

Alles doet iets in contact. Alles doet het in contact.